Ασφαλιστικός σουρεαλισμός

Του Γιώργου Κύρτσου από την citypress.gr

Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό, που μετατράπηκαν ήδη σε νόμο του κράτους, έχουν μία σουρεαλιστική διάσταση. Προετοιμάζουν ένα καλύτερο, από διαχειριστική άποψη, ασφαλιστικό μέλλον για το 2020, πολύ περισσότερο για το 2060, επιδεινώνουν, όμως, την κατάσταση την κρίσιμη τριετία 2010-2012. Εάν σκεφτούμε ότι η βίαιη ασφαλιστική μεταρρύθμιση μας επιβλήθηκε από την τρόικα στο πλαίσιο της αποτελεσματικότερης διαχείρισης του δημόσιου χρέους, μπορούμε να μιλήσουμε για πλήρη οικονομική και δημοσιονομική αστοχία... Το ασφαλιστικό σύστημα θα προκαλέσει μεγαλύτερες δημοσιονομικές επιβαρύνσεις την τριετία στη διάρκεια της οποίας θα δώσουμε τη μάχη για να αποφύγουμε τη χρεοκοπία, για να συμβάλει στη συνέχεια στην ουσιαστική μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος.

Το πολιτικό κόστος

Ο πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου και ο υπουργός Εργασίας κ. Λοβέρδος επαναλαμβάνουν ότι θα προχωρήσουν σε μεγάλες τομές στο ασφαλιστικό και γενικότερα επειδή δεν τους ενδιαφέρει το λεγόμενο πολιτικό κόστος. Μια προσεκτική ματιά στις κινήσεις τους μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δίνουν προτεραιότητα στη διαχείριση του πολιτικού, εκλογικού κόστους σε βάρος των οικονομικών του ασφαλιστικού συστήματος.

Πριν από τις βουλευτικές εκλογές ο κ. Παπανδρέου και οι συνεργάτες του διαβεβαίωναν ότι υπήρχαν τα λεφτά και πως θα προχωρούσαν σε παροχές στο πλαίσιο της ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας. Εξασφάλιζαν πολιτικά οφέλη δημιουργώντας προσδοκίες αύξησης των συντάξεων. Μετά το σχηματισμό της κυβέρνησης Παπανδρέου δόθηκαν διαβεβαιώσεις ότι η λήψη των αναγκαίων μέτρων προσαρμογής δεν θα προκαλούσε προβλήματα για όσους είχαν χαμηλές ή μεσαίες συντάξεις, τα συμφέροντα των οποίων θα προστάτευε πλήρως η σοσιαλιστική κυβέρνηση.

Το Μάιο του 2010 η κυβέρνηση δέχθηκε τους σκληρούς όρους του μνημονίου και άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τα ασφαλιστικά κεκτημένα των μη προνομιούχων. Ακόμα, όμως, και σε συνθήκες διεθνούς οικονομικού ελέγχου ο κ. Παπανδρέου και ο κ. Λοβέρδος βρήκαν τον τρόπο να διαχειριστούν το πολιτικό κόστος, στέλνοντας και αυτόν το λογαριασμό στο ασφαλιστικό σύστημα και τους φορολογούμενους.

Δύο κινήσεις

Η κυβερνητική ηγεσία δεν έκανε τίποτα για να αλλάξει τους όρους συνταξιοδότησης όσων έχουν εξασφαλίσει τις προϋποθέσεις, με βάση τους κανόνες του παλιού ασφαλιστικού συστήματος. Αυτό σημαίνει ότι όσοι έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν το 2010 μπορούν να το κάνουν χωρίς να υποστούν τον κανόνα της ασφαλιστικής λιτότητας, που θα γίνεται αυστηρότερος με το πέρασμα του χρόνου.

Ο κ. Παπανδρέου και οι συνεργάτες του προτίμησαν να φορτώσουν όλα τα βάρη στη νέα γενιά των ασφαλισμένων, προστατεύοντας πλήρως εκείνους που πήραν μέρος στο μεγάλο ασφαλιστικό, συνταξιοδοτικό πάρτι που οργάνωσαν για προφανείς λόγους τα δύο κόμματα εξουσίας και οι ισχυρές συντεχνίες. Δεν θέλησαν να επιβάλουν αυστηρότερους όρους σε όσους έχουν συγκεντρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης, με βάση το παλιό σύστημα, για να μην τους ανταγωνιστούν και προκαλέσουν την πολιτική, εκλογική τους οργή. Ένας ασφαλισμένος που είναι έτοιμος να συνταξιοδοτηθεί με ευνοϊκούς όρους δεν δέχεται να συνεχίσει να εργάζεται και στη συνέχεια να πάρει μικρότερη σύνταξη, ενώ ένας ασφαλισμένος που ανήκει στη νέα γενιά θα χρειαστεί αρκετά χρόνια για να διαπιστώσει πόσο σκληρή είναι η κυβερνητική πολιτική για τους νεοεισερχόμενους στην αγορά εργασίας.

Τον πολιτικό ελιγμό της κυβέρνησης ολοκλήρωσε ο υπουργός Εργασίας κ. Λοβέρδος, κάνοντας πιο ήπια τη μετάβαση από το παλιό στο νέο, αυστηρότερο σύστημα για όσους συμπληρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης το 2011, το 2012 και το 2013.

Με τον τρόπο που χειρίζεται την κρίση του ασφαλιστικού συστήματος η κυβέρνηση δημιουργεί οικονομικό κίνητρο μαζικής συνταξιοδότησης όσων έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις ή πρόκειται να τις συμπληρώσουν στο άμεσο μέλλον. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλαπλασιάστηκαν το 2010 οι αιτήσεις των δημοσίων υπαλλήλων για συνταξιοδότηση σε σχέση με το 2009. Ανάλογη δυναμική αναμένεται να καταγραφεί τα επόμενα 3 χρόνια, προτού ολοκληρωθεί το πέρασμα στο αυστηρότερο ασφαλιστικό σύστημα. Κύριο μέλημα των κυβερνητικών στελεχών ήταν να ολοκληρώσουν τον εκλογικό κύκλο με όσο το δυνατόν μικρότερες πολιτικές απώλειες εξαιτίας του ασφαλιστικού.

Ο λογαριασμός

Η ξαφνική αύξηση των συνταξιούχων και η υποχρέωση καταβολής του εφάπαξ σε πολλές δεκάδες χιλιάδες υπαλλήλους αυξάνουν το ασφαλιστικό και δημοσιονομικό έλλειμμα σε μία περίοδο κατά την οποία η κυβέρνηση έχει αναλάβει τη δέσμευση να προχωρήσει στη δραστική μείωσή του. Ακολουθώντας τον κανόνα όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, οι οποίες έπαιρναν αποφάσεις για αλλαγές στο ασφαλιστικό που θα ίσχυαν μετά τις επόμενες βουλευτικές εκλογές, η κυβέρνηση Παπανδρέου κάνει πιο δύσκολη τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος και τη διαχείριση του δημόσιου χρέους και δίνει νέες διαστάσεις στο νεοελληνικό πολιτικό σουρεαλισμό