Ύστερα από τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού κ. Παπανδρέου και του υπουργού Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου μπορούμε να βγάλουμε ορισμένα βασικά συμπεράσματα για τις ευκαιρίες και τους κινδύνους που συνδέονται με τα μέτρα που θα εφαρμόσει η κυβέρνηση υπό την κηδεμονία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου...
Τα πλεονεκτήματα
Όσο δύσκολο και να είναι το πενταετές πρόγραμμα λιτότητας που ανακοινώθηκε (στόχος είναι να μειωθεί το δημοσιονομικό έλλειμμα κάτω από 3% του ΑΕΠ μέχρι τα τέλη του 2014), είναι καλύτερο από το εναλλακτικό σενάριο της άμεσης χρεοκοπίας του ελληνικού Δημοσίου. Ουσιαστικά, καλούμαστε να θυσιάσουμε ένα 20%-25% του πραγματικού εισοδήματός μας για να παραμείνουμε στην Ευρωζώνη και να γίνουμε ανταγωνιστικοί, γνωρίζοντας ότι η έξοδός μας από αυτήν και η επιστροφή στη δραχμή μπορεί να μας στερήσουν 40%-50% του πραγματικού μας εισοδήματος.
Με τα ιδιαίτερα δυσάρεστα μέτρα που ανακοινώθηκαν εξασφαλίζεται ένα «πακέτο» χρηματοδότησης για την επόμενη τριετία της τάξης των 110 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα επιτόκια με τα οποία θα δανειστούμε από χώρες-μέλη της Ευρωζώνης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι πολύ πιο ελκυστικά από τα επιτόκια που ισχύουν στην ελεύθερη αγορά για την Ελλάδα. Αυτό σημαίνει ότι θα ελέγξουμε για ένα διάστημα το κόστος δανεισμού του ελληνικού Δημοσίου, εξέλιξη που θα κάνει λιγότερο δύσκολη τη δραστική μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Τα μέτρα που θα εφαρμοστούν οδηγούν αναγκαστικά στο τέλος μιας τριακονταετούς περιόδου χαλαρής διαχείρισης, φοβερής σπατάλης, διαφθοράς και προβολής εξωπραγματικών αιτημάτων. Δημιουργούνται έτσι οι προϋποθέσεις να αφήσουμε πίσω μας τον κακό εαυτό μας και να οργανώσουμε την οικονομική ζωή και το ελληνικό Δημόσιο σε νέα βάση. Πρόκειται, βέβαια, για μία βίαιη προσαρμογή με μεγάλο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Ο λογαριασμός, όμως, δεν συνδέεται τόσο με τις διαθέσεις των πιστωτών μας όσο με τη φοβερή καθυστέρηση να κάνουμε το αυτονόητο.
Οι διαστάσεις της κρίσης οδηγούν, σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις, και σε αλλαγή πολιτικής συμπεριφοράς. Ο κ. Παπανδρέου έβαλε χθες τέλος σε εντυπωσιακά προνόμια των βουλευτών και των υπαλλήλων της Βουλής, στέλνοντας σε όλους το μήνυμα πως δεν θα υπάρξουν εξαιρέσεις από την αυστηρή διαχείριση και το σεβασμό του δημόσιου χρήματος.
Κέρδος για την Ελλάδα πρέπει να θεωρηθεί το γεγονός ότι είμαστε οι πρώτοι που θα αξιοποιήσουμε το μηχανισμό στήριξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Είναι πολύ πιθανό να βρεθούν σύντομα σε δύσκολη θέση και άλλες νοτιοευρωπαϊκές οικονομίες, όπως της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Στην περίπτωση αυτή η Ελλάδα θα έχει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, εφόσον θα μπορεί να αντλεί πρώτη κεφάλαια από το μηχανισμό σε συνθήκες αποσταθεροποίησης της Ευρωζώνης.
Η αρνητική διάσταση
Το μείγμα της οικονομικής πολιτικής που πρόκειται να εφαρμοστεί δημιουργεί αρκετά προβλήματα τα οποία θα μπορούσαν ίσως να αποφευχθούν.
Υπάρχει η τάση να περάσουμε από τις αναγκαίες αλλαγές σε μια οικονομική και κοινωνική ισοπέδωση, που θα δοκιμάσει την αντοχή μας. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν φάνηκε ιδιαίτερα δημιουργικό στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της Ελλάδας, χώρας-μέλους της Ευρωζώνης. Ακολούθησε την κλασική πολιτική του οικονομικού και κοινωνικού οδοστρωτήρα, που εφαρμόζει εδώ και δεκαετίες σε διάφορες χώρες του κόσμου, με μεικτά αποτελέσματα.
Εξαιτίας της ισοπεδωτικής στρατηγικής που επελέγη, πρόκειται να ενισχυθούν τα φαινόμενα ύφεσης και να αυξηθεί το ποσοστό της ανεργίας. Σύμφωνα με τις νέες επίσημες εκτιμήσεις, το ΑΕΠ θα υποχωρήσει κατά 4% στη διάρκεια του 2010. Εάν σκεφτούμε ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου στήριξε τον αρχικό κρατικό προϋπολογισμό του 2010 στην εκτίμηση ότι θα είχαμε οριακή μόνον υποχώρηση του ΑΕΠ κατά 0,3%, αντιλαμβανόμαστε τις διαστάσεις της επιδείνωσης. Δεν είναι δύσκολο να προβλέψουμε ότι την επόμενη διετία το ποσοστό της ανεργίας θα αυξηθεί από 11% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού στο 16%-17%.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, αναβάλλεται για τουλάχιστον δύο χρόνια ο αποπληθωρισμός, τον οποίο περιέγραψε ο επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κ. Στρος-Καν σαν αναγκαία προϋπόθεση για την ενίσχυση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας για την έξοδο από την ύφεση. Αυξάνοντας τον ΦΠΑ, τους καταναλωτικούς φόρους, τον ειδικό φόρο στα καύσιμα και επιβάλλοντας νέα έκτακτη φορολογία στα κέρδη των επιχειρήσεων, η κυβέρνηση προετοιμάζει έκρηξη του πληθωρισμού για το 2010 και το 2011. Θα έχουμε, λοιπόν, συνδυασμού υψηλού πληθωρισμού και οικονομικής ύφεσης. Δηλαδή ένα είδος στασιμοπληθωρισμού σε συνθήκες ευρώ.
Οι αποφάσεις των Βρυξελλών και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου βάζουν την ελληνική οικονομία σε έναν ιδιαίτερα επικίνδυνο δρόμο. Από τη στιγμή που λείπουν οι αναπτυξιακές ανάσες και όλα αφήνονται σε μια ξεπερασμένη από τις εξελίξεις δημοσιονομική ορθοδοξία, είναι αρκετά πιθανό να πληρώσουμε έναν τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό λογαριασμό, για να βρεθούμε στη συνέχεια σε πλήρη αδυναμία χρηματοδότησης του αυξημένου δημόσιου χρέους. Σε αυτή την περίπτωση πρώτα θα πληρώσουμε και μετά θα... χρεοκοπήσουμε.
Προβληματική είναι και η όλη διαδικασία που ακολουθήθηκε για τη συμφωνία του «πακέτου» χρηματοδοτικής στήριξης του ελληνικού Δημοσίου. Ουσιαστικά μετέτρεψε την ελληνική κυβέρνηση σε διερμηνέα ξένων κέντρων αποφάσεων. Περιορίζεται έτσι δραστικά η πολιτική νομιμοποίησή της και ανοίγει ο δρόμος για σκληρές πολιτικές και κοινωνικές συγκρούσεις, που θα κάνουν ακόμη πιο δύσκολη την εφαρμογή των αντιλαϊκών μέτρων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου